T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
TRABZON / ORTAHİSAR - Cudibey Ortaokulu

CUDİBEY ORTAOKULUNUN TARİHÇESİ

 

 

Bir kavme karîn oldu mu bir kerre cehâlet,

                  Gayri alır etrafını bin türlü rezalet.                                   

                                                              Cûdî Efendi

 

 

Trabzon, tarih boyunca eğitim-öğretim ve kültür bakımından canlı bir geçmişe sahiptir. Nitekim milattan üç asır önce Buhara, İskenderiye ve Trabzon'da hukuk eğitiminin verildiği yüksek okulun varlığı, çarpıcı bir örnek olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine tarihçi Andreas Livadine, yazmış olduğu tarih ve coğrafya seyahatnamesinde yüksek matematik ve astronomi ilimlerinin öğrenimi için her yerden Trabzon'a öğrenci geldiğini, bizzat kendisinin de müspet ilimleri öğrenmek için Trabzon'a geldiğini yazar.

Fetihten sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından Trabzon'da Medrese ve Sibyân Mekteplerinin kurulmasına öncelik verilmesi; 1865 yılında şehirde matbaanın kurulması ve 1869 yılında gazete çıkarılmaya başlanması; Anadolu'da ilk sâlnâmenin Trabzon matbaasında basılması; Osmanlı İmparatorluğu'nun Maarif Müdürü bulunan 25 vilayeti olduğu dönemde bu vilayetlerden birinin de Trabzon olması, şehrimizin eğitim-öğretim ve kültür seviyesinin köklü bir geçmişe sahip olduğunun göstergesidir. 1839 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda, "Meclis-i Umur-u Nafia" tasarısı ile Sibyan Mektepleri yaygınlık kazanmıştır. Tanzimat döneminde eğitimdeki yenileşmelerden biri de ilköğretim alanındaki "Usûl-i Cedid" (yeni usul) hareketidir. Bu yeni usul, ders araç ve gereçleri konusunda yenileşme, özellikle, öğretmenlerin geleneksel öğretim yöntemini bırakıp yeni ve etkili öğretim yöntemlerinin uygulanmasını içermektedir. 1869 yılından itibaren "Usûl-i Cedid Mektebi" adıyla yeni ilkokullar kurulmaya başlanmıştır.

"Meclis-i Umur-u Nafia" tasarısı ile Sibyan Mekteplerinin yaygınlık kazanmasına bağlı olarak, açılan mekteplerden biri de Zeytinlik Sibyan Mektebi'dir. Trabzon'da eğitim-öğretim veren, müdürlüğünü Trabzon'un ilk Milli Eğitim Müdürü olan Ali Naki Bey'in yaptığı Mekteb-i Hamidiye'nin, Zeytinlik Sibyan Mektebi'nin binasına taşınması ile Mekteb-i Hamidiye, Zeytinlik Sibyan Mektebini de bünyesine alarak ilk ve orta derecede öğrenim veren bir okul durumuna gelmiştir. Bu dönemde Muallim İbrahim Cûdî Efendi burada Türkçe öğretmenliği yapmış ve bu konudaki eğitimciliğini herkese kabul ettirmiştir.

1887 yılında şimdiki Trabzon Lisesi'nin yerinde resmi İdadi (lise) açılınca, Mekteb-i Hamidiye öğrenci, öğretmen bütün kadrosu ile Zeytinlik Sibyan Mektebi'nin binasından ayrılıp, yeni binaya taşınmış ve 1887-1888 öğretim yılında yeni binasında eğitim-öğretime devam etmiştir.

Son derece eskimiş olan Zeytinlik Sibyan Mektebi'nin binası Mekteb-i Hamidiye'nin taşınmasından sonra onarılıp, gelişen şartlara göre hizmete sokulması kararlaştırılmıştır. Binanın tamirat kaldırmadığı görülünce ve biraz da büyütülmesi düşünüldüğünden bina temelden yıktırılmıştır. İnşaat için gerekli para halktan toplanan yardımlarla sağlanmıştır. Trabzon Valiliği'nin haftalık olarak çıkardığı "Trabzon Gazetesi"nin müdürlüğünü yapan Tayyipzâde Hafız Zühtü Efendi'nin gazetede açtığı yardım sütununun büyük katkıları olmuştur.

Dört sınıf üzerine kurulan binanın, alt kat sınıfları yaptırıldıktan sonra, paranın bitmesi ile inşaat bir müddet tatil edilmiştir. Yeniden çalışmaların başlatılması ile bina 1888-1889 öğretim yılına yetiştirilmiş ve hizmete sokulmuştur. Bu tarihe kadar "Zeytinlik Sibyan Mektebi" olarak hizmet veren binanın yerinde, yeni usul ile eğitim-öğretim veren, Zeytinlik Mektebi dönemi başlamıştır. Zeytinlik Mektebi'nin kurucusu ve ilk müdürü Muallim İbrahim Cûdî Efendi'dir.

Cûdî Efendi'nin gayretli ve üstün çalışmaları sonucunda üstün rağbet gören Zeytinlik Mektebi'nin binası ihtiyaca cevap veremez hale gelmiştir. 1894-1895 yıllarında Trabzon Milli Eğitim Müdürü Celal Bey'in yardımlarıyla, ikinci kata iki sınıf yaptırılmıştır. Daha sonra okul müdürü İbrahim Cûdî Efendi'nin yazdığı "Kenz-ul Esnâ Fi Şerh-il Esma-ül Hüsnâ" isimli eserin, satış ve dağıtımı okul yararına harcanacağından siyasi düşünceyle kolaylık sağlanması ve kitabın sürümünü sağlamak için okulun adına "Hamidiye" ilave edilerek okulun ismi "Zeytinlik Hamidiye Mektebi" olmuştur. Cûdî Efendi'nin eseri, iki kere on bin adet basılarak, beş kuruş fiyattan satılarak, elde edilen gelirle okulun batı tarafına iki sınıf ve bir öğretmen odası ilave edilmiştir. Bir müddet sonra da hükümet tarafından gönderilen tahsisatla kuzey tarafına iki sınıf ve bir başöğretmen (müdür) odası ilave edilerek okul son şeklini almıştır.

1909'da Meşrutiyet'in ilanı ile II. Abdulhamit padişahlıktan indirilince okulun adı tekrar "Zeytinlik Mektebi" olmuştur. Birinci dünya savaşı sonunda okulun ismi tekrar değiştirilerek "Vahdettin Nümune Mektebi" olmuştur. Okula, 1921-1922 öğretim yılında ise tekrar " Zeytinlik Mektebi" ismi verilmiştir.

Zeytinlik Mektebi eğitim öğretim hayatında o kadar şöhret olmuştur ki; Dâr-ul Muallimin (Öğretmen Okulu) öğrencilerine örnek ders dinletme, tatbikat yapmak ve ders verdirmek için özellikle tercih edilir olmuştur. Halk arasında, okul, örnek ilkokul olarak görülmüş ve adı "Zeytinlik Nümune-i İbtidaiye Mektebi" olarak anılmaya başlanmıştır.

Cûdî Efendi, Zeytinlik Mektebi'ndeki müdürlük görevine yirmi yıldan fazla devam etmiştir. Cûdî Efendi'nin 1910 yılında Trabzon Sultanisi öğretmenliğine geçişini ayrılış yılı olarak kabul edersek, Zeytinlik Mektebi'ne hizmeti yirmi iki yıldır. Trabzon, 1928-1929 öğretim yılına Zeytinlik Mektebi'nin de içinde olduğu beş ilkokulla başlamıştır. Bu öğretim yılında okul müdürü Emin Tuğcu'nun Vilayet Encümeni'ne yaptığı teklif olumlu bulunmuş ve 10 Aralık 1928'de alınan bir karar ile Zeytinlik Mektebi'nin ismi "Cudibey Mektebi" olmuştur. "Mektep" kelimesi "okul"a dönüştürülünce okulun ismi "Cudibey İlkokulu" olmuştur. "Cudibey İlkokulu" adını taşıyan ilk diploma 1928-1929 öğretim yılında verilmiştir.

Daima Trabzon'un gözde okulu durumunda olan "Cudibey İlkokulu"nun müdürü Muallim İbrahim Cûdî Efendi 1910 yılında müdürlükten ayrılarak, Trabzon Sultanisi (Lisesi) Arapça öğretmenliliğine geçmiştir. 1910-1918 yılları arasında okul müdürlüğü hakkındaki bilgi çok sınırlıdır. Bilinen; bu tarihler arasında okulun müdürlük görevini sırasıyla Kemal Bey, Giritli Halil Bey ve Hasan Tahsin Bey sürdürmüştür.

Kemal Bey dönemine ait en önemli bilgi ise; 1916 yılında Rus donanmasının Trabzon'u denizden bombardımanı sırasında Cudibey ilkokulu isabet almış, öğretmen ve öğrenciler yaralanmış, hatta Hafız Ömer Efendi de şehit olmuştur.

1918 yılında müdürlük görevini yürüten Hasan Tahsin Bey (Özpınar) kısa bir süre sonra kendi isteği ile Karaköse'ye ilkokul müdürü olarak gitmiştir. Yerine yardımcısı Feyzullah Bey (Sanımer) müdür olarak atanmıştır.

Feyzullah Bey (Sanımer), Kurtuluş Savaşı'nın en hareketli günlerinde, 25 Ağustos 1921 tarihinde üsteğmen rütbesi ile savaşa katılmak için cepheye gitmiştir. Sakarya Savaşı'na katılan, elinden yaralanarak sakatlık geçiren Feyzullah Bey (Sanımer) 10 Temmuz 1923 tarihinde terhis edilmiş ve müdürlük görevine geri dönmüştür. Bu görevini 1 Mart 1926 tarihine kadar sürdürmüştür.

Feyzullah Bey (Sanımer) askerde iken yerine ilk vekalet eden Vilayet Özel Kalemi'nde çalışan Kadri Edip Bey'dir. İkinci olarak da Giritli Halit Bey müdürlük görevini vekaleten, Feyzullah Bey (Sanımer) görevine başlayana kadar sürdürmüştür. 2 Mart 1926 tarihinde müdürlük görevine getirilen Asım Özpınar, okulun ilk müdürlerinden olan Hasan Tahsin Bey'in kardeşidir. 1928 yılında müdürlük görevine getirilen Emin Tuğcu, ilk iş olarak okulun bu günkü adını almasını sağlamıştır. 1946 yılında Tevfikbey İlkokulu'na tayin edilmiş, kısa bir süre sonra tekrar eski görevine dönmüştür. Emin Tuğcu'dan boşalan müdürlük görevini kısa süreli de olsa M. Sırrı Ataşen yürütmüştür. Emin Tuğcu aynı yıl geri döndüğü görevini 1953 yılına kadar sürdürmüştür.

1953 yılında müdürlük görevine getirilen Mehmet Temel Durukan, 1930 yılında öğretmenlik hayatına Cudibey İlkokulu'nda başlamıştı. Müdürlük görevini sürdürdüğü sırada, 10 Aralık 1954 Cuma günü, Trabzon Nümune Hastanesi'nde vefat etmiştir. Boşalan müdürlük görevini bu tarihten itibaren Ekim 1971'e kadar Mehmet Zihni Karsan yürütmüştür. Cudibey İlkokulu'na, M. Zihni Karsan zamanında kalorifer yaptırılmıştır. Kasım 1971'de Cudibey İlkokulu Müdürlüğü'ne getirilen Abdurrahman Serdar, bu görevini 13 yıl 4 ay sürdürmüş ve kendi isteği ile 4 Mart 1985 tarihinde emekli olmuştur. Abdurrahman Serdar'dan boşalan müdürlük görevine Nisan 1985'te Keleş Hacısalihoğlu atanmıştır.

Tanjant yolunun okul binası ve arsası üzerinden geçmesi nedeniyle Cudibey İlkokulu binasının yıkıldığını görmekteyiz. "İlköğretim ve Eğitim Kanunu"nda 16.08.1997 tarihinde yapılan değişiklikle ilköğretim kurumları sekiz yıllık ve kesintisiz hale getirilmesine bağlı olarak Cudibey İlkokulu, 16.11.1997 tarihinde Kanuni Ortaokulu'nun mevcut binasına taşınmış ve bu binada Cudibey İlköğretim Okulu adı altında eğitim-öğretim hizmetini devam ettirmiştir.

Dönemin Kanuni Ortaokulu Müdürü Ömer Büyüksalih ile Cudibey İkokulu Müdürü Keleş Hacısalihoğlu'nun müdürlükleri kanuni çerçevede devam etmiştir. (22.09.1997 tarihinden 16.01.1999 tarihine kadar müdürlük görevini Keleş Hacısalihoğlu yürütmüştür. Bu tarihten 21.02.2000 tarihine kadar olan dönemde ise müdürlük görevini Ömer Büyüksalih sürdürmüştür. 21.02.2000 tarihinden 10.02.2001
tarihine kadar müdürlük görevi tekrar Keleş Hacısalihoğlu tarafından sürdürülmüştür.) Daha sonra her iki müdürün de emekli olmaları sonucunda boşalan müdürlük görevine 16.07.2001 tarihinde bugün, Trabzon Milli Eğitim Müdürlüğü görevini yürütmekte olan, Selim Yavuz Sandıkçı getirilmiş ve bu görevi 08.05.2002 tarihine kadar sürdürmüştür. 16.07.2002 tarihinde Cudibey İlköğretim Okulu müdürlüğüne Ahmet Şener atanmıştır. Mayıs 2009 tarihinde Cudibey İlköğretim Okulu müdürlüğüne Saim TOPAL atanmıştır. Şubat 2010 tarihinde Cudibey İlköğretim Okulu müdürlüğüne Ali Cihat BIYIKOĞLU atanmıştır. 2012-2013 eğitim öğretim yılı itibariyle Cudibey İlköğretim Okulu'nun statüsü Cudibey Ortaokulu olarak değişmiştir.

 

Kaynak: http://okulweb.meb.gov.tr/61/01/403714/okultarihce.html

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 08.01.2013 - Güncelleme: 29.04.2022 11:08 - Görüntülenme: 11969
  Beğen | 15  kişi beğendi